Wat is burn-out?
Van de werknemers die in deze tijd in de ziektewet komen, heeft meer dan 10 % burn-out verschijnselen. Velen van hen lijden daar langdurig onder. Wat is er aan de hand?
Je werkt (jarenlang) als een goede en overal inzetbare kracht en opeens gaat het niet meer. Vaak begint het met lichamelijke klachten of je voelt je niet meer geïnteresseerd in je werk, je bent vergeetachtig en je kunt je niet meer concentreren. Als je dan naar de huisarts gaat, kan het zijn dat je opeens thuiszit. “Gaat u maar eens een tijdje ontspannen en afstand nemen van uw werk!”, is de boodschap. Het woord BURN-OUT is gevallen. En wat nu?
Als je voortdurend bent “ingeklokt”, verlies je je vermogen om anders te denken en te doen en dat kan leiden tot
klachten bij stress en burn-out:
- lichamelijke klachten, bv. spierproblemen, nekklachten, rugklachten, oververmoeidheid die niet overgaat, slaapproblemen, concentratieproblemen
- korte termijn geheugen werkt niet goed
- alcoholproblemen
- extreem koopgedrag
- psychische problemen, bv. gevoelens van zinloosheid, gevoelloosheid, depressieve gevoelens, (chronische) angsten
- snel boos of emotioneel worden
- steeds minder zin in je werk
- geen zin meer in leuke dingen doen of sporten
Een burn-out is het einde van een lang proces. Het wordt vaak vooraf gegaan aan een lange periode van overbelasting en overspannenheid. De bron van het probleem bij burn-out is langdurige stress veroorzaakt door een gebrek aan herstel. Uit onderzoek is gebleken dat bij stress de hersenen hormonen blijven produceren zoals adrenaline en cortisol. Hierna is herstel nodig. Denk maar aan afkicken in de eerste week van je vakantie of de eerste dag van een weekend na een stressvolle periode. Wanneer je herhaalde malen niet voldoende herstelt, pleeg je roofbouw op je lichaam.
>Er ontstaan (meer) klachten en je moet nog meer inspanning leveren om goed te kunnen presteren. Vaak is dit niet zichtbaar voor de buitenwereld, je functioneert nog steeds voldoende.
>Mensen die aan burn-out lijden zijn vaak hele goede werknemers. Het zijn juist de harde werkers die niet opzien tegen overwerk, die hart hebben voor hun zaak, maar die niet in de gaten hebben dat zij hier uiteindelijk zelf de dupe van worden. Er is gebrek aan ‘Gewaarzijn’. Je voelt en kent je grenzen niet, stelt hoge eisen aan jezelf en/of gaat gemakkelijk mee met wat de ander van je wil of met de eisen van de organisatie.
Wat kun je ontwikkelen?
Bij burn-out gaat het erom te ontdekken wat je ‘base line’ is. Kleine taakjes en activiteiten worden geleidelijk aan opgebouwd. Lichamelijke beweging is belangrijk, conditie opvoeren (fitness, hardlopen, zwemmen, fietsen, wandelen), daarnaast in de natuur zijn. Je leert wat het verschil is tussen spanning en ontspanning. Rust op zich is hierbij niet voldoende. Pas als je kunt ontspannen kun je herstellen. Dit vormt een belangrijk deel van de begeleiding en is het begin en uitgangspunt.
Lichamelijk herstel bevordert het psychische herstel en dit benaderen we vooral door ‘gewaarzijn’ te ontwikkelen: contact met je innerlijke lichaamssignalen, je gevoelens, gedachten en behoeften. Daarnaast onderzoeken we het verstoorde evenwicht tussen de eisen die de omgeving stelt en de draagkracht die je hebt. Je wordt je bewust hoe je omgaat met grenzen aangeven, delegeren, verantwoordelijkheid, ambities en keuzes maken.
Gera Freriks